Moet ik mijn erfenis met mijn ex delen?
Geplaatst op: 23-01-2018, 17:29:32
Bent u voor 1 januari 2018 gehuwd in gemeenschap van goederen? Dan valt uw erfenis zonder zogenaamde ’uitsluitingsclausule’ daarin. Maar bent u altijd safe met deze ’uitsluitingsclausule’?
De uitsluitingsclausule is een regeling in een testament waarin is bepaald dat de erfenis niet in enige gemeenschap van goederen valt waarin de erfgenaam is gehuwd. In principe zit u dus goed als u erft met uitsluitingsclausule. In principe, want er is een ’maar.
Vermenging
Heel wat echtparen voeren geen (goede) administratie. De erfenis wordt op een gezamenlijke rekening gestort en komt op de grote hoop. Gevolg is dat de erfenis niet meer te identificeren is. Wat dan? Daar is geen consensus over. Aan de ene kant wordt de opvatting gehuldigd dat ’vermenging’ van de erfenis met gemeenschappelijk vermogen niet van belang is. Waar de erfenis aan besteed is, maakt evenmin verschil. Bij echtscheiding houdt u de erfenis zonder verdere verrekening met uw ex. De redenering is dat de gemeenschap is gebaat (geweest) met uw erfenis en deze als het ware door de gemeenschap aan u moet worden terugbetaald, no matter what. Aan de andere kant wordt gesteld: op is op. Als uw erfenis is verdwenen in de grote hoop dan is het geld weg en hoeft de gemeenschap dat ook niet aan u terug te betalen.
Hof Den Haag 28 december 2017 (ECLI:NL:GHDHA:2017:3780)
De man heeft van zijn ouders € 148.000,- geërfd onder uitsluitingsclausule. Dit is overgeboekt naar een gemeenschappelijke rekening. In principe moet de gemeenschap dit bedrag terugbetalen aan de man voordat de gemeenschap verder wordt verdeeld.
Het hof stopt hier niet, maar onderzoekt of er feiten en omstandigheden zijn die zich er tegen verzetten dat de man zijn vergoedingsrecht op de gemeenschap kan verzilveren. Kennelijk zou volgens het hof de vrouw succesvol kunnen aanvoeren dat met de erfenis van de man consumptieve uitgaven zijn gedaan en de erfenis dus op is. In deze zaak heeft de vrouw echter enkel gesteld dat de erfenis ten behoeve van beiden, maar ook ten behoeve van de man alleen is besteed, maar dat dat niet meer valt te achterhalen.
Vermogen
Voor zover de erfenis is besteed aan de huishouding wil dat nog niet zeggen dat de man zijn erfenis niet terugkrijgt, aldus het hof. Er is namelijk nog genoeg vermogen in de gemeenschap om de man te betalen. Het hof acht dit alle feiten en omstandigheden in aanmerking genomen ook niet onredelijk. De man krijgt zijn erfenis dus terug.
Het hof vindt kennelijk dat de besteding van de erfenis wel van belang is, maar dat nu niet vastgesteld kan worden waar de erfenis aan op is gegaan, de erfenis moet terugvloeien naar de man. Deze opvatting ligt min of meer in het midden van de hierboven genoemde visies.
Nieuw is dat kennelijk ook van belang is hoeveel vermogen er in de gemeenschap zit. Hoe meer vermogen er is, hoe meer kans op terugbetaling van de erfenis, of is dit een te voorbarige conclusie? Van belang was al, althans volgens sommigen, de besteding van de erfenis, maar nu lijkt ook de omvang van het gemeenschappelijk vermogen relevant te zijn. Ook komen opeens de in het recht zo bekende ’maatstaven van redelijkheid en billijkheid’ om de hoek kijken. In deze zaak krijgt de man zijn erfenis dus terug, maar dat kan bij een ander feitencomplex anders uitvallen.
Conclusie
Stel uw erfenis daarom veilig. Leg een aparte deugdelijke administratie aan en zorg er voor dat uw erfenis niet wordt vermengd met gemeenschapsgeld.
Bron: bijdrage van Marjet Groenleer, familierecht- advocaat bij GMW Advocaten, op www.dft.nl van 22 januari 2018